Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie – Europejskie Ramy Odniesienia

Tło i cele:
W związku z postępującą globalizacją stoimy przed coraz to nowymi wyzwaniami, dlatego też każdy obywatel będzie potrzebował szerokiego wachlarza kompetencji kluczowych, by łatwo przystosować się do szybko zmieniającego się świata, w którym zachodzą rozliczne wzajemne powiązania.
Edukacja w swym podwójnym – społecznym i ekonomicznym – wymiarze ma do odegrania zasadnicza rolę polegającą na zapewnieniu nabycia przez obywateli Europy kompetencji kluczowych koniecznych, aby umożliwić im elastyczne dostosowania się do takich zmian.
Kompetencje kluczowe są definiowane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji. Kompetencje potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia.
W ramach odniesienia ustanowiono osiem kompetencji kluczowych:
1. Porozumiewanie się w języku ojczystym;
2. Porozumiewanie się w językach obcych;
3. Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo – techniczne;
4. Kompetencje informatyczne;
5. Umiejętność uczenia się;
6. Kompetencje społeczne i obywatelskie;
7. Inicjatywność i przedsiębiorczość; oraz
8. Świadomość i ekspresja kulturalna.
Kompetencje kluczowe uważane są za jednakowo ważne, ponieważ każda z nich może przyczynić się do udanego życia w społeczeństwie wiedzy. Zakresy wielu spośród tych kompetencji częściowo się pokrywają i są powiązane, aspekty niezbędne w jednej dziedzinie wspierają kompetencje w innej.
30.12.2006 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 394/13

Komunikacja w języku ojczystym
Definicja
Komunikowanie się w języku ojczystym to umiejętność wyrażania i interpretowania pojęć, myśli, uczuć, faktów i opinii zarówno w formie ustnej jak i pisemnej (słuchanie, mówienie, czytanie, pisanie) oraz wchodzenia w interakcję językową w sposób odpowiedni i kreatywny w wielu różnych kontekstach społecznych i kulturowych.
Zestaw umiejętności
• Umiejętność rozumienia i interpretowania pojęć, uczuć, faktów, opinii w formie ustnej.
• Umiejętność rozumienia i interpretowania pojęć, uczuć, faktów, opinii w formie pisemnej.
• Umiejętność wyrażania pojęć, uczuć, faktów i opinii w formie ustnej.
• Umiejętność wyrażania pojęć, uczuć, faktów i opinii w formie pisemnej.
• Umiejętność interpretowania świata i nawiązywania kontaktu z innymi ludźmi.
• Umiejętność wchodzenia w interakcję w sposób odpowiedni i kreatywny w każdej sytuacji.

Komunikacja w języku obcym
Definicja
Komunikacja w językach obcych to więcej niż tylko podstawowe umiejętności komunikacyjne. Oznacza ona również zastosowanie umiejętności mediacyjnych, rozumienie języka a także rozumienie innych kultur. Stopień opanowania zależy od kilku czynników, wśród których znajdują się takie, które wykraczają poza umiejętność słuchania, mówienia, czytania i pisania.
Zestaw umiejętności
• Umiejętność rozumienia i interpretowania pojęć, uczuć, faktów, opinii w formie ustnej.
• Umiejętność rozumienia i interpretowania pojęć, uczuć, faktów, opinii w formie pisemnej.
• Umiejętność wyrażania pojęć, uczuć, faktów i opinii w formie ustnej.
• Umiejętność wyrażania pojęć, uczuć, faktów i opinii w formie pisemnej.
• Umiejętność interpretowania świata i nawiązywania kontaktu z innymi ludźmi.
• Umiejętność wchodzenia w interakcję w sposób odpowiedni i kreatywny w każdej sytuacji.
• Znajomość słownictwa, gramatyki i języka.
• Zrozumienie różnorodności kulturowej.
• Umiejętność zastosowania języka technicznego odpowiedniego dla danego

Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo – techniczne
Definicja
Kompetencje matematyczne to umiejętność stosowania myślenia matematycznego podczas rozwiązywania szeregu problemów życia codziennego, z naciskiem na proces, działanie i wiedzę. Podstawowe kompetencje nauk ścisłych i technologii odnoszą się do opanowania, użycia, zastosowania wiedzy i metodologii opisujących świat naturalny.
Zaliczamy do nich rozumienie zmian spowodowanych przez działalność człowieka i odpowiedzialność każdej jednostki jako obywatela.
Zestaw umiejętności
• Umiejętność konstruktywnego myślenia w celu rozwiązywania problemów w każdej sytuacji.
• Rozumienie terminów i pojęć matematycznych oraz wiedza jak je stosować
• Znajomość podstawowych zasad rządzących światem naturalnym, pojęć naukowych, metod i procesów technologicznych.
• Umiejętność liczenia (wykonywania podstawowych obliczeń).

Kompetencje informatyczne
Definicja
Kompetencje informatyczne to pewne i krytyczne zastosowanie technologii oraz umiejętności związanych z Informatyką i Technologią Informacyjno-Komunikacyjną (TIK).
Zestaw umiejętności
• Krytyczne stosowanie technologii informacyjnej w pracy.
• Podstawowe umiejętności w zakresie TIK.
• Rozumienie roli, szans i ryzyka związanego z TIK w życiu codziennym.
• Umiejętność stosowania i obsługi narzędzi i maszyn technologicznych.

Umiejętność uczenia się
Definicja
„Umiejętność uczenia się” to zdolność konsekwentnego i wytrwałego uczenia się, organizowania własnego procesu uczenia się, zarówno indywidualnie, jak i w grupach, zgodnie z własnymi potrzebami, świadomością metod i okazji do nauki.
Zestaw umiejętności
• Umiejętność dążenia do zdobywania wiedzy w różnych formach i wytrwania w tym procesie.
• Identyfikacja dostępnych okazji do nauki.
• Umiejętność zdobywania i asymilowania nowej wiedzy, umiejętności i kwalifikacji wymaganych w danym zawodzie.

Kompetencje społeczne i obywatelskie
Definicja
Są to kompetencje osobowe, interpersonalne i międzykulturowe oraz pełny zakres zachowań, które przygotowują osoby do skutecznego i konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym. Kompetencje te wiążą się z dobrym samopoczuciem społecznym i osobistym a także ze zrozumieniem kodeksu zachowań w środowiskach charakteryzujących się różnorodnością.
Kompetencje obywatelskie przygotowują osoby do pełnego uczestnictwa w życiu obywatelskim w oparciu o znajomość pojęć i struktur społecznych i politycznych (demokracja, sprawiedliwość, równość, postawa obywatelska, prawa obywatelskie) oraz poczuwanie się do aktywnego i demokratycznego uczestnictwa.
Zestaw umiejętności
• Umiejętność skutecznej interakcji z innymi ludźmi.
• Umiejętność przystosowania się do zmiennych warunków, bycia elastycznym i pracy pod presją.
• Umiejętność efektywnej pracy i współpracy z innymi osobami.

Inicjatywność i przedsiębiorczość
Definicja
Inicjatywność i przedsiębiorczość oznaczają zdolność osoby do wcielania pomysłów w życie. Obejmują one kreatywność, innowacyjność i podejmowanie ryzyka, a także zdolność do planowania przedsięwzięć i prowadzenia ich w taki sposób, aby osiągnąć zamierzone cele.
Stanowią one wsparcie dla indywidualnych osób, pomagając im uzyskać świadomość kontekstu ich pracy i zdolność wykorzystywania szans. Są podstawą bardziej konkretnych umiejętności i wiedzy potrzebnych tym, którzy podejmują przedsięwzięcia o charakterze społecznym lub handlowym. Powinny one obejmować świadomość wartości etycznych i promować dobre zarządzanie.
Zestaw umiejętności
• Umiejętność wcielania pomysłów w życie.
• Kreatywność/innowacja.
• Umiejętność planowania i zarządzania zadaniami.
• Niezależność.
• Motywacja.
• Determinacja.

Świadomość i ekspresja kulturalna
Definicja
Docenianie znaczenia twórczego wyrażania idei, doświadczeń i uczuć za pośrednictwem szeregu środków wyrazu (muzyki, sztuk teatralnych, literatury, sztuk wizualnych, itd.).
Zestaw umiejętności
• Świadomość lokalnego, narodowego i europejskiego dziedzictwa kulturowego i jego miejsca w świecie.
• Podstawowa wiedza o współczesnej kulturze.
• Rozumienie różnorodności kulturowej.

   Wartości w wyborze zawodu

„ Jeśli całe swoje życie zawodowe robiłeś jedno, to znaczy że nigdy nie dowiedziałeś się kim byłeś”

                                                                                                                                                                                                                                                                 Peter Drucker

Kiedy młody człowiek staje przed wyborem ścieżki zawodowej, często jest zagubiony. Nie zna zawodów, nie ma wiedzy o rynku pracy i co najważniejsze – nie zna siebie. Maturzysta staje przed dylematem: co dalej? Kim chcę zostać? Co mam robić?

Skutki nietrafionego wyboru bywają bolesne: przedwczesne wypalenie zawodowe, niska jakość naszej pracy, ogólna frustracja, brak satysfakcji, duże napięcie emocjonalne, utrudnione relacje interpersonalne. Wiek XXI kreuje wizerunek osoby odnoszącej sukcesy zawodowe. Oczekuje się wielkich karier, wielkich pieniędzy, wielkich wyzwań. Jak się w tym odnaleźć? Jak sobie pozwolić na własną, niezależną drogę? Świadomy wybór oznacza często postępowanie wbrew najbliższemu otoczeniu – wizji rodziców, presji środowiskowej. Ale przede wszystkim oznacza wielką odwagę w nazwaniu tego, kim jestem, czego na pewno nie chcę robić.

Wybór właściwej ścieżki kariery zależy od dwóch rodzajów czynników – wewnętrznych i zewnętrznych.

Do czynników wewnętrznych należą: temperament, osobowość, zainteresowania, stan zdrowia, możliwości intelektualne, zasoby wewnętrzne, system wartości. Żaden z powyższych czynników nie jest ani mniej ani bardziej ważny. One wzajemnie się przeplatają i często wynikają jeden z drugiego. Wartości są swoistym kierunkowskazem, który podpowiada jak żyć, w którą stronę iść. Odpowiadają nam one na pytanie – czy ja tego chcę, czy to jest dla mnie ważne, czy to jest zgodne ze mną, czy to nie przekracza moich granic. A w miejscu „TO” można wpisać jakiekolwiek zajęcie, pomysł dotyczące zarówno merytorycznej części pracy jak i formalnej.
• Czy to będzie w zgodzie ze mną, jeśli będę musiała pracować w elastycznym wymiarze godzin?
• Czy będzie w zgodzie ze mną praca w tym obszarze ( np. sprzedaż kosmetyków, alkoholu, papierosów, ubrań … )?
• Jeśli tak, czy istnieją dla mnie jakieś ograniczenia w tym wymiarze? Np. chętnie mogę pracować w branży tekstylnej, ale ważne dla mnie jest to, żeby odzież była szyta w kontrolowanych fabrykach, nie zatrudniająca dzieci, itd.

Drugim ważnym elementem wartości jest to, że są one zmienne wraz z naszym rozwojem. Człowiek jest z natury istotą zmienną i podlegającą rozwojowi. To co ważne dla dwudziestolatka, może kompletnie zmieniać się wraz z jego rozwojem osobowo – zawodowym. Z upływem czasu stajemy się coraz bardziej uważni na siebie i soje potrzeby. Nasz system wartości może się precyzować i zmieniać. Ważne jest to, że nie ma uniwersalnych norm dobre / złe. Nie ma dobrych i złych wartości. Każda wartość jest właściwa klientowi i każda stanowi kawałek ważnej dla niego przestrzeni. Niektórzy mogą nie chcieć pracować w farmacji, uważając postępowanie koncernów za nieetyczne, inni będą chcieli się angażować w badania i we wsparcie medycyny wierząc, że to ratuje innym życie.

Wartości w naszym życiu wpływają nie tylko na to kim jesteśmy, co robimy, ale także na to gdzie i z kim pracujemy.

System wartości to także tradycje rodzinne, typy karier które w rodzinie występują (etatowy – prywatny bądź w jednostkach administracji publicznej, własna przedsiębiorczość, tradycje rodzinne – prawnicy bądź lekarze itd.).

Świadome poszukiwanie siebie, zadawanie sobie pytania co lubię, co jest dla mnie ważne, co jest moim „JA”. Odkrywanie tego i poszukiwanie pracy która spełni nasze wewnętrzne oczekiwania, daje gwarancję satysfakcji w życiu oraz poczucie wewnętrznej zgody i harmonii. Tylko wtedy kariera zawodowa ma sens i nadaje kierunek życiu. Dlatego ważne jest poszukiwanie odpowiedzi na to co jest w naszym życiu ważne a odpowiedź będą stanowiły wartości własne.

Źródło:

I. Centka, Znaczenie wartości w wyborze zawodu, „Doradca Kariery”, 2018, nr 2, s. 17-18.

JAK ZNALEŹĆ PRACĘ – METODY POSZUKIWANIA PRACY

Szukanie pracy jest procesem zróżnicowanych działań. Wiele zależy od szczęścia lub zbiegu okoliczności, ale także od naszego przygotowania i zaangażowania. Obecna sytuacja na rynku pracy powoduję, że nie wystarczy mieć dobre wykształcenie i wysyłać swoje CV w formie papierowej, ale należy inwestować w siebie poprzez podnoszenie własnych kwalifikacji zawodowych i aktywnie uczestniczyć w różnorodnych formach poszukiwania pracy.

Działania które należy podjąć podczas szukania zatrudnienia to:

• określenie swoich predyspozycji zawodowych
• ocena swoich możliwości zawodowych w tym wykształcenie, kursy, uprawnienia, umiejętności
• analiza rynku pracy
• wskazanie potencjalnych pracodawców u których chcielibyśmy pracować
• poszukiwanie informacji o wybranych przez nas potencjalnych pracodawcach
• próby nawiązania kontaktu z pracodawcami
• zaprezentowanie swojej aplikacji pracodawcą

Tak jak wspomniałam wcześniej dziś nie wystarczy wysłać CV w formie papierowej do firm w których chcielibyśmy pracować, ale warto się przyjrzeć innym metodą poszukiwania pracy które z pewnością są bardzo pomocne podczas tego procesu.

• Przeglądanie ofert pracy w prasie oraz Internecie – jest metodą najbardziej popularną, należy jednak do działań pasywnych – przeglądamy oferty pracy tylko firm które w tym momencie poszukują pracowników. Wysyłamy do nich swoje CV i czekamy a nasz sukces zależy od takich czynników jak: trafność wymagań ogłoszenia do naszego doświadczenia zawodowego, poprawność sporządzenia dokumentów (CV, list motywujący), dotarcie naszych dokumentów do pracodawcy (poczta, e-mail).
• Umieszczania własnych ogłoszeń – w Internecie jest wiele stron na których możemy umieścić ogłoszenie o poszukiwaniu przez nas pracy. Również takie ogłoszenie możemy zamieścić w lokalnej prasie. Pamiętać jednak należy, aby zawierało ono nasze dane kontaktowe. Pracodawcy często  sprawdzają te źródła podczas poszukiwań pracowników na interesujące ich stanowisko.
• Portale społecznościowe – tam również możemy zamieszczać swoje CV. Pracodawcy coraz częściej korzystają z tych źródeł szukając pracowników. Sami również na swoich fanpage’ach publikują aktualne oferty pracy.
• Urząd pracy i agencje pośrednictwa pracy – w tych instytucjach uzyskamy informację o wolnych miejscach pracy w firmach w Polsce i za granicą. Urzędy pracy prowadzą dodatkowo szkolenia oraz doradzają i aktywizują osoby bezrobotne.
• Networking – czyli metoda tworzenia sieci kontaktów. Osoby które mają dużo znajomych w różnych środowiskach i potrafią żyć w zgodzie z ludźmi to metoda która sprawdzi się u nich najbardziej. Networking to proces długotrwały, dlatego należy o niego zadbać jak najwcześniej. Jeżeli my mamy możliwość pomóc innym i pomagamy to w końcu gdy znajdziemy się w potrzebie ktoś wyciągnie do nas pomocną dłoń.
• Bezpośrednie wizyty w firmach – metoda ta ma zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników. Jest ona skuteczna najczęściej w małych firmach gdzie mamy możliwość bezpośredniego kontaktu z pracodawcą lub pracownikiem. Należy wówczas pamiętać o pierwszym wrażeniu. Jeżeli się spodobamy to zostaniemy zapamiętani i w przypadku szukania pracownika nasze CV skojarzy się z naszą twarzą. Minusy tej metody możemy dostrzec w przypadku wizyty w dużych firmach. Najczęściej odbijemy się o portiernie a nasze CV nie koniecznie trafi do pracodawcy. Dobrą metodą jest wówczas wcześniejszy kontakt telefoniczny i dopytanie czy obecnie poszukują pracowników lub czy można w jakiś sposób zostawić swoje dokumenty aplikacyjne.
• Uczestnictwo z targach pracy – jest to miejsce w którym gromadzą się dziesiątki pracodawców z różnych branż. Mamy możliwość znaleźć tam wiele interesujących ofert, rozpoznać rynek, ale również poznać osoby odpowiadające za rekrutację w danej firmie.
• Uczestnictwo w wydarzeniach branżowych (konferencje, szkolenia) – uczestnicząc w nich mamy możliwość zdobycia nowych kontaktów i cennych informacji o wolnych etatach.
• Praktyki i staże – po zakończeniu praktyk lub stażu, jeśli sumiennie wykonywaliśmy swoje obowiązki, możemy otrzymać propozycję pracy.

Na końcu należy podkreślić, że sukcesem w poszukiwaniu pracy jest wykorzystanie wielu metod jednocześnie, gdyż w ten sposób zwiększa się prawdopodobieństwo jej znalezienia. Powodzenia!

KOMPETENCJE POTRZEBNE NA WSPÓŁCZESNYM RYNKU PRACY

„Nadchodzący czas, to czas umysłowego pracownika, który oprócz formalnego wykształcenia posiada umiejętność praktycznego stosowania wiedzy oraz nawyk nieustannego uczenia się.”

PETER DRUKER

Kompetencje niezbędne na rynku pracy, to połączenie wiedzy, umiejętności oraz postaw które gwarantują sukces na kolejnych etapach edukacyjnych oraz w życiu zawodowym i prywatnym. Posiadanie szerokiego wachlarza kompetencji, pomaga w samorealizacji, rozwoju osobistym. Ułatwia przystosowywanie się do nieustannych zmian zachodzących we współczesnym świecie oraz sprzyja integracji społecznej i zatrudnieniu.

Do podstawowych kompetencji jakie są pożądane na rynku pracy zaliczamy:

• CHĘĆ DO NAUKI – otwartość na kontynuację nauki i stały rozwój jest kompetencją która jest uważana przez pracodawców za jedną z najbardziej pożądanych wśród kandydatów. Idealny pracownik powinien inwestować w rozwój swojej wiedzy czyli być na bieżąco z nowościami branżowymi, uczestniczyć w konferencjach, szkoleniach, być o krok dalej od konkurencji.
• ORIENTACJA NA KLIENTA – większość firm jest uzależniona od klientów – ich liczby, rodzaju oraz kupowanych przez nich produktów i usług. Ważne znaczenie ma  dostosowanie oferty do preferencji zakupowych danego klienta. Pracodawcy poszukują pracowników, którzy rozumieją zmiany zachodzące w branży, cechują się otwartością na potrzeby obecnych i potencjalnych klientów.             .
• ZDOLNOŚĆ ADAPTACJI DO NOWYCH SYTUACJI – umiejętność akceptowania i szybkiego dostosowania się do zachodzących zmian jest cechą bardzo poważaną wśród pracodawców. Zmiany są nieodłącznym elementem współczesnego rynku pracy dlatego też pracodawcy oczekują od kandydatów tej umiejętności.
• UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKACYJNE I INTERPERSONALNE – we współczesnym świecie umiejętności interpersonalne determinują sukces zawodowy. Pracodawcy zwracają uwagę na te umiejętności, wychodząc z założenia, że zdobyte wykształcenie oraz posiadane doświadczenie zawodowe to jeszcze za mało, aby można było bez wahania podjąć decyzję o zatrudnieniu. Pracownik idealny, musi cechować się wysokorozwiniętymi umiejętnościami nawiązywania kontaktów międzyludzkich, podtrzymywania relacji biznesowych oraz organizacji własnej pracy.
• SZACUNEK DO POMYSŁÓW INNYCH OSÓB – idealny pracownik powinien mieć własne pomysły oraz bez obaw dzielić się nimi z innymi współpracownikami. Od pracowników oczekuje się szacunku dla wszystkich pomysłów oraz otwartości na inicjatywy innych osób.
• UMIEJĘTNOŚCI ORGANIZACYJNE / UMIEJĘTNOŚCI PRACY POD PRESJĄ CZASU – pracodawcy poszukują kandydatów, którzy potrafią odpowiednio zaplanować realizację powierzonych pracy oraz zwiększyć jej efektywność. Umiejętność dobrej organizacji przekłada się na dotrzymywanie terminów, pełne wykorzystanie dostępnych zasobów oraz leprze wyniki.
• KREATYWNOŚĆ / WŁASNA INICJATYWA – Twórcze rozwiązywanie problemów i wymyślanie nowych rozwiązań pozwala uzyskać przewagę nad konkurencją. Pracodawcy cenią samodzielność i kreatywność pracowników. Te cechy świadczą o tym, że zatrudnionym osobom zależy na rozwoju firmy.

Dzisiejsze czasy wymagają od nas dużej elastyczności potrzebnej aby nie zostać za długo poza okręgiem rynku pracy. Poznanie oczekiwań pracodawców oraz świadomość swoich Kluczowych Kompetencji daje nam szansę i nadzieję na szczęśliwe zakończenie przygody pod tytułem „szukanie pracy”.

KIM JEST DORADCA ZAWODOWY

Jak sama nazwa wskazuje doradca doradza w wyborze zawodu, ale również jest specjalistą służącym pomocą w wyborze kierunku dalszej edukacji, szkoły, uczelni, kursu. Bierze pod uwagę możliwości klienta, jego sytuację życiową oraz potrzeby rynku pracy.

Z jego usług korzystają zwłaszcza uczniowie którzy stoją przed wyborem kolejnego etapu edukacji lub zawodu. Doradca podczas spotkania zwraca uwagę na predyspozycje klienta, jego umiejętności i zainteresowania, które są bardzo istotne podczas planowania indywidualnej ścieżki kariery zawodowej.

Zadaniem doradcy jest uświadomienie klientowi jaki jest jego potencjał zawodowy oraz jaki zawód sprawiłby mu najwięcej satysfakcji.  Dodatkowo doradcy zawodowi mogą pomóc przy sporządzaniu dokumentów aplikacyjnych oraz w przygotowaniu do rozmowy kwalifikacyjnej.

Doradztwo zawodowe może odbywać się w formie spotkań indywidualnych lub grupowych.

Doradcy zawodowi korzystają z następujących narzędzi :

• testy psychologiczne,
• kwestionariusze zainteresowań zawodowych,
• filmy szkoleniowe oraz filmy o zawodach,
• teczki informacji o zawodach,
• informatory o szkołach,
• instytucjach szkolących
• aktualne informacje o rynku pracy.

Korzyści wynikające z kontaktu z doradcą zawodowym to przede wszystkim uzyskanie odpowiedzi na nurtujące  pytania oraz możliwość opracowania indywidualnej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Ponadto spotkania te umożliwiają poznanie predyspozycji zawodowych, poznanie swoich mocnych stron oraz dopasowanie rodzaju pracy do typu osobowości.